Ceza Mahkemesi Türleri Nelerdir?

Ceza mahkemeleri, 5235 sayılı Kanun’un 8. maddesi kapsamında düzenlenmiş olup, asliye ceza mahkemeleri, ağır ceza mahkemeleri ve özel kanunlarla kurulan diğer ceza mahkemeleri olarak sınıflandırılmıştır. Ayrıca, 6545 sayılı Kanun’un 48. maddesi ile Sulh Ceza Hakimliği de ceza yargılaması sistemine eklenmiştir.

Özel kanunlarla kurulan mahkemeler arasında, yargılanan kişinin yaşına göre belirlenen Çocuk Mahkemeleri ve Çocuk Ağır Ceza Mahkemeleri bulunmaktadır. Bu mahkemeler, suça sürüklenen çocukların yargılanmasında uzmanlaşmış mahkemelerdir.

1. Ceza Mahkemelerinin Anayasal Dayanağı

Anayasa’nın 142. maddesi, mahkemelerin kuruluş, görev, yetki ve yargılama usullerinin kanunla düzenleneceğini hükme bağlamaktadır. Bu çerçevede, görevsiz bir mahkemenin yargılama yapması mümkün değildir ve tüm mahkemeler yetkilerini Anayasa ve yasalar çerçevesinde kullanmaktadır.

2. Ceza Mahkemesi Türleri ve Görevleri

🔹 Asliye Ceza Mahkemeleri: Daha hafif cezalar gerektiren suçları yargılayan mahkemelerdir. Örneğin, hakaret, tehdit veya mala zarar verme gibi suçlar burada görülür.

🔹 Ağır Ceza Mahkemeleri: Daha ağır ve uzun süreli hapis cezası gerektiren suçların yargılamasını yapan mahkemelerdir. Örneğin, adam öldürme, cinsel saldırı ve silahlı örgüt üyeliği gibi suçlar ağır ceza mahkemelerinin görev alanına girer.

🔹 Sulh Ceza Hakimliği: Tutuklama, adli kontrol, arama ve el koyma gibi koruma tedbirlerine karar veren mahkemelerdir.

🔹 Çocuk Mahkemeleri: 18 yaşından küçüklerin yargılanmasını sağlayan özel mahkemelerdir. Suçun niteliğine göre, Çocuk Ağır Ceza Mahkemeleri de görev yapmaktadır.

📌 Ceza mahkemeleri, suçun türüne ve ağırlığına göre farklı yetkilere sahiptir. Her mahkeme, yalnızca kanunlarla belirlenen yetki çerçevesinde yargılama yapabilir.

Sonuç olarak, ceza yargılamasının adil ve düzenli bir şekilde yürütülmesi için her mahkemenin yetkileri kanunlarla açıkça belirlenmiştir.

Ağır Ceza Mahkemesi Nedir?

Ağır Ceza Mahkemesi, cezai yaptırımları en ağır olan suçları yargılayan bir ilk derece mahkemesi olarak görev yapmaktadır. Bu mahkemede görülen davalar, devletin güvenliği, anayasal düzen, milli savunma gibi toplumsal yapıyı koruyan unsurlara ciddi tehdit oluşturan suçlar ile bireylerin can ve mal güvenliğini ağır şekilde ihlal eden eylemleri kapsamaktadır.

Bu tür suçlar, toplum düzenine ciddi zararlar verdiği ve bireysel hakları ağır biçimde ihlal ettiği için ağır ceza mahkemeleri tarafından yargılanmakta ve ağır cezai yaptırımlarla sonuçlanabilmektedir. Dolayısıyla, ağır ceza mahkemeleri ceza miktarı bakımından en ağır suçlara bakan mahkemeler arasında yer almaktadır.

Ağır Ceza Avukatı Hangi Davalara Bakar?

Halk arasında sıkça kullanılan “Ağır Ceza Avukatı“ terimi, aslında resmi bir unvan değildir. Avukatlık mesleğinde herhangi bir branşlaşma bulunmamakla birlikte, ağır ceza davalarında uzmanlaşmış ve bu alanda geniş bir bilgi birikimine sahip avukatlara “Ağır Ceza Avukatı” denilmektedir.

Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davalar, en ciddi suçları kapsadığı için bu tür davalarda hukuki desteğin güçlü olması büyük önem taşır. Ağır ceza avukatları, sanık veya müşteki fark etmeksizin, dosyanın tüm detaylarını inceleyerek delillerin toplanmasını sağlamak, tanıkların dinlenmesini organize etmek ve en etkili savunmayı hazırlamak gibi kritik roller üstlenir.

📌 Ağır ceza davalarında uzman bir avukat ile süreci yürütmek, hak kayıplarını önlemek ve adil bir yargılama sağlamak açısından büyük önem taşımaktadır.

Asliye Ceza Mahkemesi ve Ağır Ceza Mahkemesi Arasındaki Farklar

Ceza yargılaması sisteminde suçun niteliğine ve ceza miktarına bağlı olarak davalara Asliye Ceza Mahkemesi veya Ağır Ceza Mahkemesi bakmaktadır. Bu iki mahkeme arasında, yargılama usulü, heyet yapısı ve görev alanları bakımından önemli farklar bulunmaktadır.

1. Asliye Ceza Mahkemesi ile Ağır Ceza Mahkemesi Arasındaki Yapısal Farklar

📌 Asliye Ceza Mahkemesi tek hakimli bir mahkemedir. Duruşmalarda Cumhuriyet Savcısı da iddia makamı olarak görev yapar.

📌 Ağır Ceza Mahkemesi ise bir başkan ve iki üyeden oluşan bir heyetle yargılama yapar. Ayrıca, duruşmalarda Cumhuriyet Savcısı iddia makamı olarak bulunur.

Başka bir deyişle, Asliye Ceza Mahkemesi’nde tek bir hakim karar verirken, Ağır Ceza Mahkemesi’nde üç kişilik bir heyet yargılama yapar.

2. Görev Alanları Açısından Farklar

🔹 Ağır Ceza Mahkemesi, en ağır suçların yargılandığı mahkemedir. Türk Ceza Kanunu’nda açıkça belirtilmiş olan ağır suçlar ve yüksek hapis cezası gerektiren davalar bu mahkemede görülür.

🔹 Asliye Ceza Mahkemesi ise Ağır Ceza Mahkemesi’nin görev alanına girmeyen tüm suçlara bakmaktadır. Yani, kanunda bir suçun Ağır Ceza Mahkemesi tarafından yargılanacağı açıkça belirtilmemişse, bu suç Asliye Ceza Mahkemesi’nin yetki alanına girer.

📌 Eğer sanık 18 yaşından küçükse, yargılanan suç Ağır Ceza Mahkemesi’nin görev alanına giriyorsa, dava Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülür.

📌 Eğer sanık 18 yaşından küçükse ve suç Ağır Ceza Mahkemesi’nin görev alanına girmiyorsa, dava Çocuk Ceza Mahkemesi’nde görülür.

3. Ağır Ceza Mahkemesi Hangi Suçlara Bakar?

📌 Ağır Ceza Mahkemesi’nin görev alanına giren suçlar, 5235 sayılı Kanun’un 12. maddesinde belirlenmiştir.

Bu maddede açıkça belirtildiği üzere, Ağır Ceza Mahkemesi’nin yetkisi suçun niteliği ve ceza miktarına bağlıdır. Devlet güvenliğini tehlikeye atan, kamu düzenini bozan ve ağır cezalar gerektiren suçlar, Ağır Ceza Mahkemesi tarafından yargılanır.

📌 Ağır Ceza Mahkemesi’nin görev alanına giren başlıca suçlar şunlardır:

✅ Devletin güvenliğine karşı işlenen suçlar
✅ Anayasal düzene karşı suçlar
✅ Kasten öldürme
✅ Yağma (Gasp)
✅ Nitelikli dolandırıcılık
✅ Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti
✅ Cinsel saldırı (nitelikli hallerde)
✅ Silahlı örgüt kurma ve yönetme

Bu suçlar, topluma ve bireylere ciddi zararlar verdiği için ağır ceza gerektiren suçlar kapsamında değerlendirilmekte ve Ağır Ceza Mahkemesi tarafından yargılanmaktadır.

Sonuç

✅ Asliye Ceza Mahkemesi, daha hafif suçlarla ilgilenirken, Ağır Ceza Mahkemesi toplum ve devlet güvenliği açısından ağır riskler taşıyan suçları yargılar.
✅ Asliye Ceza Mahkemesi tek hakimle çalışırken, Ağır Ceza Mahkemesi heyet şeklinde karar alır.
✅ Bir suçun hangi mahkemede görüleceğini belirlemek için ceza miktarı ve suçun türü dikkate alınır.

Ceza yargılamasında hak kaybına uğramamak ve süreci en iyi şekilde yönetmek için hukuki destek almak büyük önem taşımaktadır.